Gezondheid – NAH is een verzamelnaam voor beschadigingen aan de hersenen na de geboorte.
Dit type letsel kan een enorme impact hebben op het dagelijks leven van de patiënt en diens omgeving. NAH omvat alle vormen van hersenletsel die niet bij de geboorte aanwezig waren, maar later in het leven zijn ontstaan.
Dit onderscheidt het van aangeboren hersenafwijkingen, zoals hersenverlamming. Het letsel kan variëren van mild tot ernstig en kan leiden tot fysieke, cognitieve, emotionele en gedragsmatige veranderingen.
De oorzaken van NAH kunnen worden onderverdeeld in traumatisch en niet-traumatisch.
Traumatisch hersenletsel ontstaat door een externe kracht die het hoofd of de hersenen beschadigt. Voorbeelden hiervan zijn: Een harde klap tegen het hoofd tijdens een ongeluk kan leiden tot hersenschudding of ernstiger letsel.
Valpartijen
Vooral bij ouderen en jonge kinderen kunnen valpartijen tot NAH leiden. Contactsporten zoals voetbal of boksen brengen een verhoogd risico met zich mee. Slagen tegen het hoofd of ander fysiek trauma kan schade veroorzaken.
Niet-traumatisch hersenletsel wordt veroorzaakt door interne processen in het lichaam, zoals: Herseninfarct of hersenbloeding. Dit zijn de meest voorkomende oorzaak van NAH bij volwassenen. Zoals meningitis of encefalitis, die ontstekingen in de hersenen veroorzaken.
Een groeiende tumor kan druk uitoefenen op het hersenweefsel. Vergiftiging. Bijvoorbeeld door koolmonoxide of drugs. Zuurstoftekort. Dit kan optreden bij een hartstilstand of bijna-verdrinking.
Verlamming
De gevolgen van NAH zijn sterk afhankelijk van de ernst en de locatie van het letsel. Ze kunnen worden ingedeeld in vier categorieën: Verlamming of krachtsverlies aan één zijde van het lichaam, problemen met coördinatie en evenwicht en chronische vermoeidheid en hoofdpijn.
Geheugenproblemen, zoals moeite om nieuwe informatie te onthouden. Verminderde concentratie en aandacht spanne en problemen met plannen, organiseren en beslissingen nemen (executieve functies).
Emotionele gevolgen: Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid of depressie, angst en onzekerheid over de toekomst., verminderd zelfvertrouwen en een gevoel van isolement.
Gedragsmatige gevolgen: Impulsiviteit of agressief gedrag, verminderde remming, wat kan leiden tot ongepaste reacties en moeite om sociale signalen te interpreteren.
Regenereren
Hoewel hersenweefsel zich niet kan regenereren zoals huid of bot, kunnen andere delen van de hersenen functies overnemen door een proces dat neuroplasticiteit wordt genoemd. Het herstelproces verschilt per persoon en hangt af van de ernst van het letsel, de leeftijd van de patiënt en de ondersteuning die wordt geboden.
Revalidatieprogramma’s zijn gericht op het maximaliseren van het herstel en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Ze omvatten vaak: Fysiotherapie om kracht, balans en mobiliteit te herstellen.
Ergotherapie voor het herwinnen van zelfstandigheid in dagelijkse activiteiten, logopedie voor problemen met spraak en slikken en psychologische ondersteuning voor het omgaan met emotionele en gedragsmatige gevolgen.
De rol van familie
De rol van familie, vrienden en zorgverleners is cruciaal. Sociale steun kan bijdragen aan het emotionele welzijn en het herstelproces versnellen. Het is belangrijk om te begrijpen dat dit hersteltijd kost en dat geduld en begrip essentieel zijn.
Sommige gevolgen van NAH kunnen blijvend zijn, waardoor aanpassingen in het dagelijks leven nodig zijn. Denk hierbij aan hulpmiddelen zoals rollators of spraakcomputers, maar ook aan het aanpassen van de werkomgeving of woning.
Hoewel niet alle vormen van NAH te voorkomen zijn, kunnen bepaalde maatregelen het risico aanzienlijk verminderen: Draag een helm bij risicovolle activiteiten, zoals fietsen, motorrijden of wintersporten.
Leefomgeving
Zorg voor een veilige leefomgeving om valpartijen te voorkomen. Leef gezond om aandoeningen zoals beroertes te voorkomen. Dit omvat een gebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het vermijden van roken.
Niet-aangeboren hersenletsel heeft een ingrijpende impact op zowel de patiënt als diens omgeving. Door de oorzaken en gevolgen beter te begrijpen en gerichte ondersteuning te bieden, kan het herstelproces worden geoptimaliseerd.
Hoewel herstel vaak een langdurig traject is, kan met de juiste zorg en aanpassingen een waardevol leven worden opgebouwd.